Sezgisel analiz, kullanıcı arayüzündeki kullanılabilirliği ölçmek ve sorunları tespit etmek için kullanılan bir kullanılabilirlik inceleme yöntemidir.
Sezgisel analiz, fazlasıyla erişilebilir olduğu için kullanıcı testi yerine tercih edilebilir. Bunlara "sezgisel" denir çünkü bunlar genel kullanım kurallarıdır. Bu yöntem, hem malliyetlerin düşürülmesini sağlar da hem de zamandan tasarruf etmek açısından oldukça etkilidir. Tecrübelerden yararlanan bu yöntem, zaman zaman nitel yönergelerin de yardımına ihtiyaç duyabilir.
Sezgisel analiz için Jacob Nielsen tarafından belirlenmiş 10 adet kullanılabilirlik sloganı bulunmaktadır:
1. Sistem Durumunun Görünürlüğü: Tasarım, kabul edilebilir bir süre içerisinde uygun bir geri bildirim ile kullanıcıları her zaman neler olduğu hakkında bilgilendirmelidir.
2. Gerçek Dünyaya Yakınlık: Tasarım, kullanıcının aşina olduğu sözcükleri, cümleleri ve kavramları kullanmalıdır. Tüm bilgilerin doğal ve mantıklı bir sırada görünmesini sağlayarak gerçek dünyanın kurallarını takip etmelidir.
3. Kullanıcıyı Kontrol Sahibi Yapma: Tasarım, kullanıcıların yanlışlıkla gerçekleştirdiği eylemler sonucunda, onlara uzun bir süreçten geçmek zorunda kalmadan yönelebilecekleri açıkça işaretlenmiş bir çıkış noktası sağlamalıdır.
4. Tutarlılık ve Standartlar: Tasarımda kullanıcılar, farklı kelimelerin, durumların veya eylemlerin aynı anlama gelip gelmediğini merak etmemelidir. Bu nedenle belli endüstri standartlarına uyulması gerekir.
5. Hata Önleme: Tasarım, kullanıcının belli bir yerde nasıl hatalar yapabileceğini önceden tahmin edip onlar için önlemler almalı, buna göre şekillendirilmelidir.
6. Hatırlanma Yerine Gösterme: Tasarım, öğeleri, eylemleri ve seçenekleri görünür hale getirerek kullanıcının bellek yükünü en aza indirmelidir. Kullanıcı, bilgileri hatırlamak zorunda kalarak yorulmamalıdır. Tasarımı kullanmak için gerekli bilgiler görünür veya kolayca erişilebilir olmalıdır.
7. Esneklik ve Kullanım Etkinliği: Tasarım, kullanıcının sık kullandığı eylemleri uyarlamasına izin vermelidir. Tasarımı kullanmaya yeni başlayan kullanıcılardan gizlenen kısayolların, deneyim sahibi kullanıcılara hitap etmesi ve etkileşimlerini hızlandırması önemli bir husustur.
8. Estetik ve Minimalist Tasarım: Gereksiz bilgilerden kaçınılmalıdır. Fazladan konulan her bilgi, ilgili bilgi birimleriyle rekabet eder ve bunların göreli görünürlüğünü azaltır. Bunun yanında, görsel öğeler kullanıcının birincil hedeflerini desteklemelidir.
9. Kullanıcıların Hataları Tanımasına, Teşhis Etmesine ve Düzeltmesine Yardım Etmek: Tasarım, hata mesajlarını sade bir dille ifade etmelidir. Sorunu tam olarak belirtmeli ve yapıcı çözümler önermelidir.
10. Yardım ve Dokümantasyon: Tasarımın, kullanıcıların görevlerini nasıl tamamlayacaklarını anlamalarına yardımcı olacak belgeleri sağlaması gerekebilir. Bu belge içeriğinin aranması kolay olmalıdır. Ayrıca kısa ve somut adımlar içermelidir.
