Userspots sözlüğümüzde tanımladığımız haliyle anket; kişilerin belli konulardaki tutumlarını, düşünce ve duygularını, önerilerini saptamak üzere hazırlanan; yanıtları kağıt üzerinde veya online verilebilen bir soru listesidir.
En basit haliyle ise; kişilerden çeşitli konularda planlı ve standart biçimde bilgi almak için geliştirilmiş olan bir yöntemdir.
Anket yöntemi sayesinde elde ettiğimiz bilgiler yardımı ile;
• Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasında ilişki olup olmadığını araştırır,
• Önemli bağımsız değişkenlerin neler olduğunu belirler,
• Bu bilgiler ışığında yeni varsayımlar (hipotezler) oluşturur ve yeni araştırmalar planlarız.
Anket, araştırma sürecinizde size güzel çıktılar sunar. Ancak yapmış olmak için yapmamalı, öncesinde anket çalışmasına ihtiyaç duyup duymadığınızı bir düşünmelisiniz. Bu noktada kendinize veya ekibinize şu soruları sormak faydalı olacaktır:
• Gerçekten ankete ihtiyacımız var mı?
Tek başına anket yeterli olmayabilir ama iyi bir tamamlayıcıdır.
• Verileri başka yerden alabilir miyiz?
Bu verilere, dağılımlara başka yerden ulaşabiliyorsanız, tekrar anket ile almaya çalışmayın.
• Sonuçları gerçekten kullanacak mıyız?
Anket sonuçlarının Excel’de durmak yerine gerçekten bir işlevi olacak mı?
Bu soruların yanıtı sizi anket yapmaya yönlendiriyorsa sıra geldi çalışmanın amacını belirlemeye;
• Sorulara başlamadan önce amacınızı net belirleyin. Sorulara geçmeden neyi öğrenmek istediğinizi netleştirin.
• Veriyi nasıl kullanacağınızı belirleyin. Doğrulamak amacıyla mı yoksa yeni araştırma tekniklerine ve sorularına ışık tutmak amacıyla mı anket yapıyorsunuz?
• Araştırma sonunda ulaşmak istediğiniz konuların bir listesini yapın. Hangilerini anket uygulayarak elde edebileceğinizi belirleyin.
• Bilgileri kontrol edin. Anket formu ile ulaşmayı planladığınız bilgilerin bir yerlerde halen bulunmakta olup olmadığını araştırın.
• İlgili sorular sorun. Araştırmanın amaçları ile ilgisi olmayan hiçbir soruya anket formunda yer vermeyin. "Bunu da bilmek iyi olur" düşüncesi ile amacınız haricinde soru eklemeyin.
• Elde edeceğiniz her bilginin nerede kullanılacağını belirleyin. Bilgilerin frekansını mı, yüzdesini mi, sınır değerlerini mi kullanacağınıza karar verin.
• Anketin belki de en önemli noktalarından biri; ankete katılımcıların gözünden bakmaya çalışmaktır. “Sorular makul ve kabul edilebilir mi, kişilerin özel yaşamlarını ihlal eder nitelikte mi, katılımcı yanıtlamak ister mi?” soruları bu noktada size yardımcı olacaktır.
Katılımcıların düzenlediğimiz anketlere katılımı sonucunda 4 farklı türde veri elde ederiz:
• Demografik Veriler: Katılımcıların yaş, eğitim, meslek, gelir vb kişisel bilgilerini verir.
• Bilgi Düzeyi: Katılımcıların konuyla ilgili neler bildiğini verir.
• Tutum ve Görüşler: Katılımcıların algıları, görüşleri ve düşünme biçimleri hakkında bilgiler verir.
• Davranış: Katılımcıların belirli bir konuda ne yaptıkları ya da gelecekte ne yapmayı planladıkları konusunda bilgiler verir.
Bu bilgi türlerinden birisini elde etmeye yönelik olarak hazırlanabileceği gibi değişik kombinasyonlar da tek bir anket formunda kullanılabilir.
1. Açık Uçlu
• Kişilere kendi yanıtlarını yazma fırsatı sağlar,
• Katılımcının daha çok çaba ve zaman harcamasını gerektirir,
• Yanıtlanma oranı düşer (özellikle mobil kullanıcılarda),
• Çok farklı yanıtlarla karşılaşabilineceğinden analizi güç olabilir,
• Birden fazla seçeneğin olabileceği sorular için son derece uygundur: “Beslenme konusundaki bilgilerinizi nerelerden edindiniz?” gibi
• Genelde, ek bilgi sağlamak amacıyla, anket formunun son sorusunu oluşturur: “Yukarıda belirttiklerinize eklemek istediğiniz hususlar var mı?”,
• Daha fazla kalitatif data toplanır.
2. Kapalı Uçlu
• Yanıtlar sıralanır ve katılımcı yanıtlardan bir ya da birkaçını seçer,
• Uyumlu ve düzenli sonuçlar alınır,
• Analizi daha kolaydır,
• Yanıtlanma oranı daha yüksektir,
• İki seçenekli yanıtlarla katılımcıya kolaylık sağlar: Doğru/Yanlış - Evet/Hayır gibi,
• Dereceli yanıtlar durumu analiz etmenizi kolaylaştırır: ‘Çok kötü-Kötü-Fena-İyi-Çok iyi’ vb,
• Yanıt şıkkı verilen bir cetvel üzerinden katılımcıların kendisine en uygun olanı seçmesi istenebilir,
• Sıralı seçenekler katılımcının bir olayı/davranışı gerçekleştirme durumunu ölçmenizi sağlar.
Örneğin:
“Hangi sıklıkla yoğurt yersiniz?
a. Her öğün
b. Günde 1 öğün
c. Haftada 2-3 kez
d. Ayda 2-3 kez
e. Daha seyrek”
• Diğer, lütfen belirtin: Şıkların dışında yanıt olabileceği düşünüldüğünde yanıtsız kalma olasılığını en aza indirir. Nasıl değerlendirileceği düşünülmelidir. Genelde sınıflandırılmadığında işlenmemiş veri olarak kalır.
Açık ve kapalı uçlu sorularla ilgili daha çok örnek incelemek isterseniz buradaki liste yazımıza bir göz atın.
Aralık ayından bu yana Space Club özelinde sürdürdüğümüz Tool of the Week serimizde geçtiğimiz hafta Typeform’u konu edinmiştik. Bu noktada araştırma çalışmalarımızın olmazsa olmaz bir tool’u olan Typeform’u özellikle kullanıcı deneyimi anket çalışmalarımızda nasıl kullanabileceğimizi anlattık. Bu tool ile bir anketi baştan sona nasıl hazırlayacağınızı uygulamalı videomuzdan takip edebilirsiniz:
Ayrıca, IoX ekibimizde UX & Innovation Designer olarak rol alan Ezgi Girgin, videoda hazırlamış olduğu anketi ödüllü bir ankete dönüştürdü! Tool of the Week Typeform haftasının komünite üyelerimizden geri bildirim almak için en doğru hafta olduğunu düşünüp hazırladığımız Space Club Feedback Typeform anketini yine Space Club içerisinde doldurabilir, ödüllü sorularımızın kazananı olabilirsiniz! Ödülleri ve son katılım tarihini kontrol etmeyi unutmayın!
-min.jpg)
