Trend takibi sürekli değişen dünyayı anlamak, müşterilerinizin eğilimlerini ve işinizin nereye gittiğini tahmin etmektir. İnovasyon için yeni fırsatlar keşfetmenin anahtarıdır.
Makro Trendler: Çevresel, sosyal, ekonomik, politik ve teknoloji alanında gerçekleşen küresel bazda iz bırakan değişimlerdir.
Tüketici Trendleri: Tüketici trendleri, insanların ne satın aldıklarından ve ne kadar harcadıklarından daha fazlasını takip eder. Trendler hakkında toplanan veriler, tüketicilerin bir ürünü nasıl kullandıkları ve bir marka hakkında sosyal ağlarıyla nasıl iletişim kurdukları gibi bilgileri de içerebilir.
Endüstri Trendleri: Çalışma, tüketici davranışları, istihdam, teknolojik gelişmeler, yeni ürün geliştirme, rekabet, hükümet normları ve sektörü etkileyen diğer faktörler ile ilgili trendleri içerir ve tahminler yapmak için incelenir.
Beklenti Ekonomisi
Artık müşterilerimiz bir beklenti ekonomisi içinde yaşıyor. Beklenti Ekonomisi yani Expectation Economy adını verdiğimiz olguyu biraz açalım.
Müşteri deneyimi konusunda yenilikçi firmaların servislerine çok kolay ulaşabildiğimiz için bu servislerde yaşadığımız deneyim müşteri olarak diğer servislerden de beklentimizi farklı bir noktaya getirdi.
Uberʼdeki konfor ve ödeme kolaylığı, Netflixʼin öneri sistemi ve içerikleri, Spotifyʼdaki keşfetme hatta servis kapatma deneyimi gibi yapılar müşterilerin yeni ürünlerden ve şirketlerden beklentilerini oldukça artırmış durumda.
Artık bir bankanın rakibi sadece diğer bankalar değil. Siz Airbnbʼde bir ödeme sorununu çok hızlı çözebildiğinizi gördüğünüzde benzer bir hızı başka bir işlemde olsa dahi bankanızdan bekliyorsunuz. Müşterileriniz servis kapatmak için güzel bir deneyim yaşarken fax çekerek servis kapatın noktasında olamazsınız. İşte buna “Beklenti Ekonomisi” diyoruz.
Türkiyeʼdeki kullanıcıların hem teknolojiye hem de yeniliklere adaptasyonun hızlı olması da bu ekonominin burada da ciddi bir kitlesinin olduğunu gösteriyor.
Beklenti-İnovasyon Döngüsü
Tam bu noktada bir döngü hayatımıza giriyor. Bir inovasyon insanların hayatına yerleştiği anda artık öncesini unutuyor, bir baz haline getiriyor ve hemen sonrası için beklentilere sahip oluyoruz.
1985 ve öncesinde doğanları ilgilendiren bir soru bu ama “Cep telefonları olmadan önce arkadaşlarınızla nasıl buluşuyordunuz?” Hatırlıyor musunuz?
Cep telefonu hayatımıza girdiği andan itibaren kullanıcılar için öncesi bir “Cilalı Taş Devri” moduna evriliyor.
Teslimat girişimlerinden örnekle devam edelim. Canınız bir şey istediğinde -hadi her üründe olmasın bu bazı ürünlerde diyelim- onu size 10 dakikada getirebilen Getir gibi bir şirket hayatımızda giderek daha fazla yer kaplıyor.
Servis olarak onun daha da ötesinde bir A noktasından B noktasına bir şeyler gönderebileceğiniz Glovo gibi bir girişimi de düşünün.
Getirʼin yaptıklarını daha fazla çeşit ürünle ve daha hızlı teslimat ile yapan Yemeksepeti girişimi Banabiʼyi deneyimlediniz.
Artık bir ürünün size 5-10 dakikada ulaşması normunuz haline gelecek. Hayatınızdaki alakalı veya alakasız diğer hizmetlerde de benzer bir süre beklentisi içinde olacaksınız.
Bu doğrudan Sanalmarket, Carrefour gibi şirketleri etkileyecek gibi durabilir ama emin olun bunun yansımalarını banka ve GSM gibi farklı sektörlerdeki şirketlerde de göreceğiz.
Bu tam bahsettiğimiz İnovasyon-Beklenti döngüsü.
.gif)
Bir inovasyon siz de yeni beklentiler oluşturur ve bu beklentileri karşılamak için inovasyon yapmaya çalışırsınız.
Tasarım Yaptığımız Konuyla Alakalı Bilgi
Trend takibi, yapacağınız tasarım işiyle alakalı hem kendi sektörünüzde hem de farklı sektörlerde neler olup bittiğine hakim olmanızı sağlar. Tasarım süreci boyunca yaptığınız tasarımları anlatırken “Amazonʼa baktın mı?”, “Amerikaʼda X var bak mutlaka bakalım”, “Hindistanʼda böyle bir girişim varmış” gibi cevaplar alacaksını
Bu hakimiyet tasarım sürecinde işinizi şekillendirme aşamasında yardımcı olacağı gibi konuya hakim bir kişi olduğunuzu göstermesi açısından da önemli.
Diğer Faydalar
Global ölçekte nelerin popüler olduğunu ve tam anlamıyla geliştiğini gözlemleyip anlamaya çalışarak, olanların iç yüzünü kavramaya çalışabilirsiniz. Tarafsız bir bakış açısı ile trendlerin yükselişini ve düşüşünü izleyebilir ve kayda değer olan şeylerden faydalanabilirsiniz:
Tüketiclerin hızlanan beklentilerinin önüne geçersiniz. Ekiplerinizde, kurumunuzda veya takımınızda yenilikçi bir kültür oluşturabilirsiniz.
İddialı işletmeler, ürünler, hizmetler, kampanyalar veya tasarımlar oluşturmamızı sağlar.
Trendleri dünyanın dört bir tarafından toplayan ve bu konuda hizmet veren siteler ve araçlar var.
Trendwatchingʼin “Günün İnovasyonu” adıyla her gün yenilik paylaştığı Instagram hesabı ile size her ay arama hacimi artan 3 konuyu gönderen Glimpse'yi takip etmenizi de tavsiye ediyoruz.
Trend Raporları
Danışmanlık, tasarım ve teknoloji şirketleri her yıl o yılın trendlerini raporlara dönüştürüyor. Mutlaka bakmalısınız dediğimiz raporları bir tablo olarak sunuyoruz:
Sosyal Medya
Trendleri takip etmek aslında profesyonel olarak yapılan bir iş. Bir çok kişi ve şirket bu konu hakkında çalışıyor.Siz de Twitter ve Instagramʼda trendleri gözlemleyen ve paylaşan kişileri takip ederek güncel kalabilirsiniz.
Offline Takip
Offline takip kısmında biraz daha sosyalleşmemiz gerekiyor. Nasıl “Yalın Girişim” kullanıcı araştırmasında girişimciye “Sokağa Çık” diyorsa trend takibi için de kendinizi sokaklara atabilirsiniz. Konunuzla alakalı grupları ve düzenlediği etkinlikleri takip edebilir, bu konudaki müze ve sergilere gidebilir, sizi besleyecek donelere sahip olabilirsiniz.
Merak Olgusu
Offline veya online olarak takip etseniz de temelde trendlerle, teknolojik gelişimlerle, ilgili bir meraka sahip olmanız oldukça önemli. Örneğin sektörünüz ile ilgili bir Fuara gitmektesiniz, sadece mevcut firmaları değil merak duygunuzla birlikte sektörünüzde yeni nelerin yapıldığını gösterecek yarışmalara, öğrenci bölümüne, fuar içindeki farklı etkinliklere de bakmalısınız.
Öğrenmek ve deneyimlemek üzerine güzel bir video bırakalım.
Peki trendleri takip ediyoruz, tasarım sürecine nasıl dahil ederiz? Bu takibimizin mutlaka aksiyon ile sonuçlanması gerekir.
“How to Research Trends” kitabının yazarı Els Dragt trendleri hayata geçirmek için şu üçlü yapıyı bize öneriyor:
Scan (Tara) - Apply (Uygula) - Analyse (Analiz Et)
Els bize bu trendleri taradıktan sonra hayata geçirmeyi ve hayata geçirdiğimiz yapıyı analiz edip işe yarayıp yaramadığını ölçümlememizi tavsiye ediyor, yani tarama sonrası sıra aksiyona geliyor. Trendleri sadece gözlemlemek ve “2028ʼde robotlar ameliyat yapacakmış”, “Yapay zeka bizi işsiz bırakacak mı?” seviyesinde takip etmek sizi sadece Twitter futuristine dönüştürür.
İyi bir tasarımcı, tasarım sürecindeki bu tarz girdileri önce iyi bir akış ve hikayeye ve sonra da tasarıma dönüştüren tasarımcıdır. O yüzden biz de trendleri aksiyonlara yani tasarım kararlarına dönüştüreceğiz.
İşte bu konudaki tavsiyelerimiz:
Globali Tara, Lokali Düşün
“Think Global Act Local - Global Düşün, Lokal Davran” mottosunun trend versiyonundan bahsediyoruz. Bir çok trend raporu, trend sitesi ve paylaşanlar daha çok Amerika odaklı bu paylaşımları yapıyor. Hatta işi X,Y ve Z jenerasyonlarıyla birleştirerek çok güzel analizler de yapabiliyorlar ama bu genelde diğer coğrafyalardaki kullanıcılara çok hitap etmiyor.
İlk örneği Çinʼden verelim. QR ile ödeme yapma, chat uygulaması içinde neredeyse bir çok servise erişme gibi uygulamalar Dünyaʼda sadece orada çalışıyor. Çinʼde her ay 1 milyon işlem QR ile yapılıyor, Wechat uygulamasından çiçek bile gönderebiliyoruz diyerek bu yapıları lokal kullanıcı davranışını dikkate almadan ürününüze dahil etmek hüsranla sonuçlanabilir.
Trendwatchingʼin 2019 için seçtiği trendler biri olan “Markalara Güven“ bize şunu anlatıyor: Trump sonrası Amerikaʼda şirketlere olan güvenin endeksi devlete olan güven skorunu geçmiş. Trend bize artık tüketicilerin şirketlerden çevre, cinsiyet eşitsizliği, hayvan hakları vb. konularda aktif olmalarını, lobi yapmalarını ve yasaları değiştirmek için çalışmalarını beklediğini söylüyor.
Bu trendi lokalleştirmeye çalışalım. Farz edelim Migros çevreye duyarlı bir şirket olarak marketlerde artık poşetlerin parayla satılmasını sağlayan yasaya ön ayak oldu. Başına ne gelirdi sizce?
Hemen bu trendi reddetmeden bu beklentinin hemen izdüşümünü arayalım. Vodafoneʼun bazı mağazalarının önüne IOT bazlı mama aparatlarını koyduğunda aldığı olumlu tepkileri ve hatta müşterilerin benzer bir hareketi Turkcellʼe de yaptırdıklarını düşündüğümüzde bir izdüşüm görebiliyoruz.
Globali Tara: Müşteriler artık şirketlerin önemli konularda aktif, yasa yapıcı gibi davranmasını istiyor.
Lokali Düşün: Müşteriler kendi ceplerine dokunmadığı sürece bu tarz hareketleri olumlu karşılıyor.
Teknoloji Odaklı Değil İnsan Odaklı Yaklaş
Trendlerde çok fazla yeni teknoloji odağını görebiliriz. “NFCʼyi Apple desteklese harika olacak” cümleleri yerini her sistemin “blockchain tabanlı“ versiyonunu yapanlara bıraktı, IOT ile buzdolabımız sipariş verecekti şimdi ise yapay zekanın işimizi elimizden alıp almayacağına odaklıyız.
Trendler ile teknoloji arasında güçlü bir bağ var evet ama düşünce yapımızı teknoloji yerine kullanıcı ve onun problemlerine odaklanarak dönüştürmeliyi
“X Teknolojisi var, yakın zamanda çok popüler olacak” yerine “Kullanıcıların Y beklentisi var, bunu hangi teknoloji ile çözerim?” çalışma mantığı yeni ürün geliştirme sürecinde çok daha anlamlı.
Square bu konudaki en iyi örneklerden biri. Sokakta satıcıların POS cihazı olmadan ödeme almasını sağlamak için NFC gibi bir teknolojinin yaygınlaşmasını beklemek yerine telefonların kulaklık girişine takılan bir aparat yaptılar. Böylecek ekstra bir ürüne ihtiyaç duymadan olmadan bir mobil cihazı ödeme alabilir hale getirdiler. Teknolojiye değil kullanıcı problemine ve ihtiyacına odaklandılar.
Bir yandan da inovasyonun aslında “bir problemi çözmek için yeni bir şeyler üretmek“ gibi temel bir motivasyonunun da olduğunu biliyoruz. Tarih boyunca farklı coğrafi bölgelerde çıkan icatlar da bunu gösteriyor.
Örneğin %85 enerji tasarrufu sağlayan duş başlığının Afrikaʼdan çıkan bir tasarım olmasını beklemeyiz. Suya erişimle alakalı problemi olmayıp artık başka problemlere odaklanan insanlar için temel bir yenilik arayışının sonucu olacaktır bu duş başlığı. Tatlı su kaynağına erişimi olmayan ülkelerde kadınların mevcut bidonları omuzlarında 5 km taşımasının zorluğu problemini çözmeye çalışarak yuvarlak bidon tasarımı oluşturmaya odaklanırız. Çünkü insanoğlu yaşadığı problemi çözme konusunda yüksek bir motivasyona sahip.
Kutunun Dışına Bak
Farz edelim bir ödeme ürünü yapmak istiyorsunuz. Sadece ödeme dünyasındaki trendlere odaklanmak yeterli olacak mıdır?
Hem evet, hem hayır.
Evet, yukarıda kendi sektörünüzde inovasyonları, trendleri ve girişimleri bilmenin faydasından bahsettim.
Hayır, sadece kutunun içine bakmak bize yeterli gelmeyecek. Başka sektörlerde benzer kullanıcı motivasyonları için oluşturulmuş yapıları alıp kendi ürünümüze nasıl uyarlayabileceğimizi düşünmemiz önemli.
Örneğin “Rating Ekonomisi” 2018 yılında sık sık konuştuğumuz, servis pazaryerleri sayesinde hayatımıza giren bir olguydu. Sistemde servisi veren kişinin rating ile ölçülmesi uzun yıllardır var ama servisi alan kişilerin de ölçülmesi ve davranış değişikliği için bunun müşteriye gösteriliyor olması ile yeni yeni karşılaşıyoruz.
Deneyimle
Trendleri takip etmenin bir diğer yöntemi de paylaşılan trendleri bizzat deneyimlemektir. Takip sürecinde bir trendin oluştuğunuz gözlemlemek için bazı tavsiyelerimiz vardı. Burada ise katılıp bizzat deneyimlemenizi tavsiye ediyoruz.
Karıştır
Son tavsiyemiz de karıştırmak olacak. Bu yazı boyunca daha bir çok kez duyacağınız o yaratıcılığın sistematik bir karıştırmadan doğması konusunu biz de trendlere uyarladık. Trendleri fikir geliştirme sürecine dahil etmeniz için “Blend The Trend” adını verdiğimiz bir workshop yapısı oluşturduk.
Bir problemi belirleyip bu problemi bu trendlerden biri, ikisi veya tamamıyla nasıl çözerdik üzerinden fikir geliştiriyoruz.
.png)
